مهریه تا چند سکه قابل اجراست؟وقتی صحبت از قانون جدید مهریه در سال ۱۴۰۴ می‌شود، بعضی تصور می‌کنند که سقف مهریه به ۱۴ سکه کاهش یافته، اما واقعیت این نیست. قانون می‌گوید مهریه می‌تواند هر مقداری باشد، اما ضمانت اجرای قانونی فقط تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی است. یعنی اگر زنی مهریه‌اش بیش از ۱۱۰ سکه باشد، فقط تا همین مقدار می‌تواند از ضمانت‌هایی مثل توقیف اموال یا حتی حکم جلب استفاده کند. مابقی مهریه (بیش از ۱۱۰ سکه) تنها در صورت داشتن توان مالی مرد و اغلب به‌صورت تقسیط قابل وصول است.
مهریه در قانون
در فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، مهریه به عنوان یک حق قطعی برای زن شناخته می‌شود. این حق به محض جاری شدن صیغه عقد (چه دائم، چه موقت) برای زن ایجاد می‌شود. نکته جالب اینکه حتی اگر هنگام عقد دائم، میزان مهریه تعیین نشده باشد، زن همچنان مستحق مهریه است و قانون برای این شرایط هم راهکارهایی دارد.
در عقد موقت، برخلاف نفقه که پرداخت آن الزامی نیست، مهریه همچنان جزو حقوق قانونی زن است. به همین دلیل در هر دو نوع عقد، زن می‌تواند برای دریافت مهریه اقدام کند.
ضمانت اجرای مهریه تا 14 سکه به چه معناست؟
طبق پیش‌نویس قانون جدید مرتبط با مهریه، پیشنهاد شده است که حداکثر ضمانت اجرایی مهریه منتهی به حبس، به ۱۴ سکه کاهش یابد. بر اساس این طرح، در صورت تصویب نهایی، صرفاً بابت همین تعداد امکان صدور حکم جلب وجود خواهد داشت و نسبت به مبالغ بالاتر، تنها در صورتی مجازات حبس اجرا می‌شود که توان مالی مرد از سوی دادگاه به اثبات برسد. برای اطلاعات بیشتر ویدیوی زیر را تماشا کنید.
تفسیر قانون جدید مهریه در سال ۱۴۰۴
قانون جدید، میزان مهریه را محدود نکرده، بلکه ضمانت اجرایی آن را سامان‌دهی کرده است. یعنی همچنان می‌توان مهریه‌های بالا تعیین کرد، اما در صورت اختلاف و مطالبه، فقط تا سقف ۱۱۰ سکه ضمانت‌هایی مثل بازداشت یا توقیف دارایی اجرا می‌شوند.
این قانون با هدف حمایت از حقوق زن و در عین حال جلوگیری از سوءاستفاده‌ها و کاهش زندانیان مهریه تنظیم شده است. مردانی که توان پرداخت یک‌جای مهریه را ندارند، می‌توانند درخواست تقسیط بدهند و دادگاه با بررسی وضعیت مالی‌شان، برای پرداخت اقساط تصمیم میگیرد.
مالیات یا حق ثبت مهریه چیست؟
یکی دیگر از موضوعات مهم در بحث مهریه، مالیاتی است که هنگام ثبت رسمی ازدواج، بابت مهریه پرداخت می‌شود. به این مبلغ، حق ثبت مهریه گفته می‌شود. دفاتر ازدواج هنگام ثبت عقد و مهریه، این هزینه را دریافت می‌کنند.
تصویب قانون جدید مهریه در مجلس، از کی اجرا می‌شود؟
در بخش قبلی درباره مواد قانونی مهریه صحبت کردیم. اما سؤال مهمی که خیلی‌ها مطرح می‌کنند این است: قانون جدید مهریه چه زمانی اجرایی می‌شود؟ قوانین مربوط به مهریه در سال ۱۴۰۴ با اصلاحاتی همراه بوده‌اند که دو مورد از آن‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این موارد تحت عنوان قانون جدید مهریه ۱۴۰۴ شناخته می‌شوند:
محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز
در تبصره‌ای که به ماده قانونی مربوط به مهریه اضافه شده، آمده است:
اگر مهریه به صورت پول رایج تعیین شده باشد، باید بر اساس شاخص سالانه قیمت‌ها (که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود)، محاسبه و پرداخت شود. یعنی اگر مرد بخواهد مهریه را پرداخت کند یا زن از طریق دادگاه آن را مطالبه کند، مبلغ نهایی با توجه به تورم و شاخص قیمت‌ها در سال پرداخت تعیین می‌شود. در غیر این صورت، مرد همچنان بدهکار باقی می‌ماند و زن می‌تواند حقوقش را پیگیری کند.
سوءتفاهم درباره سقف ۱۱۰ سکه
بعضی افراد فکر می‌کنند قانون جدید می‌گوید مهریه فقط تا ۱۱۰ سکه قابل مطالبه است و اگر مهریه مثلاً ۵۰۰ سکه باشد، زن فقط می‌تواند ۱۱۰ تای آن را بگیرد.
در حالی که این باور اشتباه است! قانون جدید مهریه را محدود نکرده، بلکه ضمانت اجرای قانونی مازاد بر ۱۱۰ سکه را کاهش داده است. یعنی زن می‌تواند تمام مهریه‌اش را مطالبه کند، اما فقط تا سقف ۱۱۰ سکه ضمانت‌هایی مثل زندان یا توقیف اموال اعمال می‌شود. مابقی مهریه معمولاً به صورت قسطی پرداخت خواهد شد.
حکم جلب مهریه و امکان تقسیط
طبق قانون، زن می‌تواند برای دریافت مهریه تا ۱۱۰ سکه حکم جلب بگیرد و در صورت عدم پرداخت، مرد ممکن است حتی به زندان بیفتد.
اما برای بیش از این مقدار، اگر مرد توان پرداخت نداشته باشد، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست تقسیط بدهد. قاضی با بررسی وضعیت مالی مرد، میزان اقساط را مشخص می‌کند.
اثبات ناتوانی مالی با مرد است
بر اساس ماده ۷ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۵ مهر ۱۳۹۳، اگر مشخص شود مرد قبلاً توان مالی داشته یا مالی دریافت کرده باشد، ولی مهریه را نپرداخته، او باید ناتوانی مالی‌اش (اعسار) را ثابت کند. در این حالت اگر زن نتواند ثابت کند که مرد توان مالی فعلی یا قبلی دارد، قاضی می‌تواند با سوگند مرد، اعسار او را بپذیرد. این موضوع بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی و با رعایت تشریفات قانونی انجام می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر بخوانید: نمونه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
جزئیات اصلاح قانون مهریه در کمیسیون قضایی مجلس
بر اساس اعلام کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی، چند مورد مهم از قانون «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی» در رابطه با مهریه اصلاح شده‌اند. این اصلاحات در راستای کاهش فشار بر زوج‌ها، ساده‌سازی روند اجرای مهریه و نیز روشن‌تر کردن حق و حقوق قانونی زوجه انجام گرفته‌اند. مهم‌ترین موارد اصلاحی عبارت‌اند از:
ممنوعیت حبس تا زمان اثبات توان مالی
طبق اصلاحیه جدید، اگر مرد برای مهریه دادخواست اعسار (ناتوانی در پرداخت) ارائه دهد، تا زمانی که توانایی مالی او توسط دادگاه تأیید نشده باشد، امکان حبس او وجود ندارد. این ماده با هدف جلوگیری از حبس‌های ناعادلانه، تصویب شده است.
اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد
از این پس، زن می‌تواند بدون نیاز به طرح دادخواست در دادگاه، با ارائه سند رسمی مهریه، از طریق ادارات ثبت اسناد رسمی و بخش «اجرائیات ثبت»، مهریه خود را به اجرا بگذارد.
این روش، مسیر قانونی و رسمی دریافت مهریه را کوتاه‌تر و ساده‌تر کرده است.
اصلاح حق‌الثبت مهریه
در قانون جدید، موارد زیر به تصویب رسیده‌اند:
- حداقل مهریه: معادل مهرالسنه تعیین شده.
- حداکثر مهریه: صد سکه تمام بهار آزادی.
- حق‌الثبت: برای این میزان مهریه (تا ۱۰۰ سکه)، ۰.۲ درصد تعیین شده است.
- در صورت تعیین مهریه بالاتر از ۱۰۰ سکه در هنگام عقد، میزان حق‌الثبت به تناسب افزایش خواهد یافت.
قانون جدید مهریه از چه زمانی اجرا می‌شود؟
بسیاری می‌پرسند: قانون جدید مهریه چه زمانی لازم‌الاجرا است؟ پاسخ این است که این اصلاحات در سال ۱۴۰۴ به تصویب رسیده‌اند و هم‌اکنون لازم‌الاجرا هستند. یعنی در حال حاضر، دادگاه‌ها و ادارات ثبت بر اساس همین قوانین جدید عمل می‌کنند. آخرین مقرراتی که به‌صورت رسمی درباره شرایط پرداخت مهریه و ضمانت اجرای آن تصویب شده، در ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده آمده است. این ماده قانونی تأکید دارد:
اگر مهریه زوجه در زمان عقد تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، زن می‌تواند با ارائه دادخواست یا درخواست صدور اجرائیه، آن را به‌طور کامل مطالبه کند. در این حالت، دادگاه موظف است به درخواست زن، اموال مرد را شناسایی و توقیف کند تا مهریه پرداخت شود.
معافیت از حق‌الثبت
طبق قانون جدید، اگر مهریه تا ۱۴ سکه تعیین شود، از پرداخت حق‌الثبت معاف خواهد بود. این موضوع برای زوج‌هایی با مهریه‌های کمتر، مشوقی برای کاهش هزینه‌های قانونی است.
اگر مهریه بالاتر از ۱۱۰ سکه باشد چه می‌شود؟
در صورتی که میزان مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه تعیین شده باشد:
- زن همچنان حق مطالبه تمام مهریه را دارد.
- اما برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، فقط در صورتی می‌تواند مطالبه کند که توانایی مالی مرد توسط دادگاه احراز شود.
- همچنین، قانون جدید همچنان به محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز (شاخص قیمت سالانه) پایبند است.
