بیع خرید و فروشی است که به موجب آن دو فرد با نام‌های فروشنده و خریدار، اقدام به معامله با یکدیگر می‌کنند. در این معامله فروشنده با دریافت هزینه مال، آن را به خریدار می‌دهد و او نیز موظف است پول مال را به صورت تمام و کمال به فروشنده پرداخت کند. عقد بیع واژه‌ای پرکاربرد در جامعه به حساب می‌آید که با این کار، قرارداری برای معامله بسته خواهد شد.
در این حالت طرفین معامله امکان فسخ قرارداد را نخواهند داشت و در صورت فسخ، نیازمند پرداخت هزینه به طرف مقابل هستند. برای انجام این معامله ارکان یا شرایط و قوانینی وجود دارد که در صورت فراهم بودن آن‌ها، معامله به انجام می‌رسد. این عقد معامله دارای 4 ارکان است که هر یک از آن‌ها، در انجام معامله نقش دارند.
عقد بیع چیست؟
بیع واژه عربی است که به آن خرید و فروش می‌گویند و بین خریدار و فروشنده صورت می‌گیرد. این بیع دارای ارکان خاصی است که برای انجام معامله، افراد باید قادر به فراهم کردن آن‌ها باشند. در قبال این بیع یا معامله، هزینه و ثمنی توسط خریدار به فروشنده اعطا خواهد شد و در ازای آن، مبیع یا مال فروخته شده به خریدار داده می‌شود.
شرایط صحت عقد بیع
قرارداد بیع دارای شرایط خاصی است که برای عقد قرارداد، نیازمند آن‌ها هستید. خریدار و فروشنده نقش بسزایی را در عقد قرارداد بیع ایفا می‌کنند و در صورت نبودن آن‌ها، عقد معامله امکان پذیر نخواهد بود. شرایط صحت قرارداد بیع عبارت است از:
- هم خریدار و هم فروشنده باید از قصد و رضایت کافی برای انجام معامله، برخوردار باشند.
- مال مربوطه مبهم نباشد و هیچ مشکلی در سابقه آن ذکر نشود.
- هر دو طرف باید برای عقد قرارداد دارای انگیزه باشند.
- مال فروشی باید از ارزش مالی یا پولی برخوردار باشد و هیچ ممنوعیتی برای آن ثبت نشود.
- هر دو طرف باید اهلیت، توانایی و صلاحیت مورد نیاز برای انجام بیع را داشته باشند.
بیع دارای انواع گوناگونی است که هر کدام ویژگی‌هایی دارند. انواع بیع در معاملات به شکل زیر است:
1_ مبیع و ثمن حال
زمانی که مالی از طریق فروشنده به خریدار فروخته می‌گردد، هزینه آن به صورت نقدی پرداخت شود. در این مورد هم مبیع و هم ثمن حال هستند، یعنی اینکه در زمان حال و امروزی مال فروخته شده و هزینه آن پرداخت خواهد شد.
2_ مبیع موجل و ثمن حال
زمانی که مالی را می‌خرید ولی طی مدت کوتاهی به دستتان خواهد رسید، ولی باید هزینه آن را همان ابتدا کامل پرداخت کنید. برای مثال در پیش خرید خودرو در سایت ثبت نام می‌کنید، ولی در روند ثبت نامی باید هزینه آن را به صورت تمام و کمال بپردازید. در این صورت مبیع موجل و ثمن نیز حال است.
3_ مبیع حال و ثمن موجل
زمانی که مال مورد نظر در زمان حال به فروش می‌رسد، ولی برای مثال نصف هزینه آن 2 ماه بعد پرداخت خواهد شد. در این حالت مال فروخته شده ولی خریدار قسمتی از هزینه آن را پس از گذشت 2 ماه پرداخت می‌کند که به آن بیع نسیه نیز می‌گویند.
4_ مبیع و ثمن موجل
زمانی که فروشنده و خریدار توافق می‌کنند که برای مثال 2 ماه دیگر مال خریدار، داده شود و پول آن نیز به دست فروشنده برسد. در این حالت قراردادی میان آن‌ها عقد خواهد شد که این نوع معامله با نام بیع کالی به کالی شناخته شده است.
ارکان عقد بیع
هر معامله‌ای نیازمند ارکان و شرایط خاصی است که افراد با فراهم آوری آن‌ها، می‌توانند اقدام به عقد بیع کنند. عقد این معامله به 4 ارکان نیاز دارد که هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی و مزایایی هستند. ارکان عقد بیع به شکل زیر است:
1_ ایجاب و قبول
ایجاب و قبول نخستین ارکان معامله به شمار می‌آیند که نبود آن‌ها، هیچ معامله‌ای را ایجاد نمی‌کند. چرا که ایجاب همان اعلام فروش مال توسط فروشنده است. قبول نیز همان قبول کردن شرایط خرید مال از فروشنده به شمار می‌آید که توسط خریدار اعلام خواهد شد. به این صورت فروشنده و خریدار با یکدیگر به توافق می‌رسند و مال مربوطه، به فروش خواهد رسید.
2_ خریدار و فروشنده
خریدار و فروشنده بخش اصلی معامله هستند که در صورت نبود آن‌ها، هیچ معامله‌ای در کار نخواهد بود. در این نوع خرید و فروش‌ها، فروشنده و خریدار نام متعاملین یا منعقد کنندگان معامله را به خود اختصاص می‌دهند. در واقع فروشنده دارای نام بایع و خریدار دارای نام مشتری خواهد بود که وجود آن‌ها به منظور عقد قرارداد، اهمیت بالایی دارد.
3_ ثمن
ثمن نیز جزو ارکان عقد بیع به شمار می‌آید که معنای آن پرداخت بهای مال است. در واقع خریدار باید در ازای مال و معامله صورت گرفته، هزینه‌ای را به فروشنده بپردازد که او نیز رضایت به فروش مال دهد. باید بدانید که میزان ثمن و نوع و زمان پرداخت آن، در قرارداد نیز نوشته خواهد شد تا هیچ کس امکان برهم زدن معامله را نداشته باشد.
4_ مال فروخته شده
مال فروخته شده در زبان معاملاتی به معنای مبیع است که فروشنده‌ای آن را به خریدار به فروش می‌رساند. برای انجام معامله باید مالی موجود باشد تا خریدار در ازای خرید آن، به فروشنده پول یا ثمن بپردازد. این مال نیز باید دارای شرایطی باشد که امکان خرید و فروش آن ممکن شود.
ویژگی های قرارداد بیع
انجام معامله در هر زمانی ویژگی‌هایی به همراه دارد که افراد از آن‌ها برخوردار می‌شوند. البته هر معامله‌ای باید به صورت کامل و بدون هیچ کلاهبرداری صورت بگیرد. برخی از ویژگی‌های قرارداد بیع عبارت است از:
1_ لازم بودن عقد
هر معامله‌ای نیاز به عقد قرارداد دارد و طبق ماده 457 قانون مدنی، این عقد لازم به حساب می‌آید. عقد قرارداد اهمیت بالایی دارد و می‌تواند از فسخ قرارداد توسط فروشنده یا خریدار جلوگیری کند.
2_ معوض بودن
این واژه به معنای ارائه مال با ارزش، توسط فروشنده در قبال هزینه دریافت شده از خریدار است.
3_ معین بودن مال فروخته شده
هر مالی که به فروش می‌رسد باید معین باشد و بتوان آن را دید و لمس کرد. در این صورت می‌توان گفت: مبیع معین است و امکان فروش و خریداری آن وجود دارد.
چگونگی طرح دعوای الزام به تحویل مبیع
طرفین قرارداد پس از عقد آن باید بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند تا مشکلی برایشان ایجاد نشود. وظایف و تعهدات هر دو طرف در قرارداد ذکر می‌گردد و عدم عمل به آن‌ها، نتیجه درستی نخواهد داشت. در بیشتر اوقات مشاهده شده که طرفین پس از عقد قرارداد، دیگر اهمیتی برای آن قائل نمی‌شوند.
ولی باید بدانید در صورتی که یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند، فرد مقابل امکان شکایت دارد و می‌تواند از طرح دعوای الزام به تحویل مبیع استفاده کند. دعوای الزام به تحویل مبیع نیز دارای ارکان خاصی است که در صورت وجود آن‌ها، می‌توانید اقدام به شکایت از طرف کنید.
- عقد بیع و وجود قراردادی در دست طرفین
- صحیح و بدون مشکل بودن عقد بیع
در صورت شکایت از طرف رویه طولانی و سختی در پیش خواهید داشت که می‌توانید برای جلو بردن آن، از یک وکیل باتجربه کمک بگیرید. چرا که دادگاه‌ها مراحل پیچیده‌ای برای کارهای حقوقی و ملکی ترتیب داده‌اند و هیچکس جز وکلا، امکان انجام و پیش بردن آن‌ها را نخواهد داشت.
در نهایت پس از اینکه دادگاه رای مبنی بر الزام فروشنده جهت دریافت مال را صادر کرد، حکم به واحد اجرایی فرستاده خواهد شد. سپس باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید و دادخواست خود را ارائه دهید تا حکم اجرا شود و مال به فرد اصلی تحویل گردد.
وکیل برای عقد بیع و الزام فروشنده به تحویل مبیع
همانطور که گفتیم عقد بیع فرآیند سختی دارد که برای انجام آن، برخورداری از وکیل پایه یک بسیار تاثیرگذار خواهد بود. این معامله نیاز به طی مراحلی دارد که افراد به تنهایی امکان انجام آن‌ها را نخواهند داشت. به این دلیل با کمک گرفتن از بهترین وکیل حقوقی و ملکی الهام قاسمی، می‌توانید تمامی مشکلات خود را در زمینه ملکی و قراردادی برطرف سازید.
هر فردی در طول زندگی خود به یک وکیل باتجربه و حرفه‌ای نیاز دارد تا با کمک آن بتواند تمامی مشکلات خانوادگی، حقوقی، ملکی، مهاجرتی و… را بدون کوچک‌ترین سختی حل کند. در صورت بروز سوال یا هرگونه مشکلی در مورد پرونده‌های ملکی و حقوقی خود، می‌توانید با ما تماس بگیرید و یا فرم‌های مشاوره را پر کنید.
سخن پایانی
همانطور که گفتیم عقد بیع فرآیند معاملاتی است که در آن مالی توسط فروشنده به خریدار فروخته خواهد شد. خریدار نیز به ازای مال خریداری شده باید ثمن یا هزینه‌ای را به فروشنده مال بپردازد. این معامله دارای ارکانی همچون ایجاب و قبول، خریدار و فروشنده، ثمن و مبیع است که هر یک در جای خود، تاثیر بسیاری در عقد قرارداد معامله دارند.
با فراهم آوری شرایط صحت قرارداد بیع نیز می‌توانید تمامی مراحل آن را به درستی طی کنید و معامله را به انجام برسانید. البته انجام درست و کامل تمامی این مراحل نیازمند وکیل پایه یکی است که بتواند به صورت حرفه‌ای، روند آن را انجام دهد و به اتمام برساند.
امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات کاربردی راجع به عقد بیع را در اختیارتان قرار دهیم.
