حضانت فرزند به معنای نگهداری، مراقبت و تربیت وی توسط والدین بوده که قانون مسئولیت آن را بر عهده پدر و مادر گذاشته است. این مسئولیت در دوره‌های مختلف زندگی فرزند ممکن است بین والدین تقسیم شود.
بر اساس قوانین ایران، حضانت دختر تا 7 سالگی و حضانت پسر نیز تا 7 سالگی با مادر است و پس از آن تا سن بلوغ شرعی فرزند، حضانت به پدر سپرده می‌شود. با این حال در برخی شرایط قانونی، ممکن است حضانت از پدر سلب شود. این موضوع حساس و پیچیده، نیازمند بررسی دقیق شرایط حقوقی و قانونی است.
در چه صورت حضانت فرزند از پدر سلب می‌شود
سلب حضانت از پدر، تنها در موارد خاص و با دلایل محکمه‌پسند قابل اجرا است. بر اساس ماده 1173 قانون مدنی، اگر پدر در اثر عدم مراقبت یا فساد اخلاقی، سلامت جسمی یا روانی فرزند را به خطر بیاندازد، دادگاه می‌تواند تصمیم به سلب حضانت از او بگیرد. این دلایل شامل موارد زیر است:
اعتیاد پدر به مواد مخدر یا الکل:
اگر پدر به گونه‌ای از مواد مخدر یا الکل استفاده کند که سلامت یا تربیت فرزند تحت تأثیر قرار گیرد، مادر می‌تواند با اثبات این موضوع، درخواست سلب حضانت کند.
فساد اخلاقی و فحشا:
اشتهار پدر به فساد اخلاقی یا ارتکاب به فحشا می‌تواند دلیل دیگری برای سلب حضانت باشد، چرا که حضور در چنین محیط‌هایی برای کودک آسیب‌زا است.
بیماری‌های روانی:
در صورتی که پدر به بیماری روانی مبتلا باشد که بر رفتار او و تربیت فرزند اثر منفی بگذارد، دادگاه می‌تواند حضانت را به مادر یا شخص دیگری منتقل کند.
سوءاستفاده از فرزند:
استفاده ابزاری از فرزند در مشاغل ضد اخلاقی مانند تکدی‌گری یا قاچاق، دلیلی محکم برای سلب حضانت پدر است.
ضرب و جرح خارج از حد متعارف:
در صورت اثبات رفتارهای خشن و نامتعارف پدر نسبت به فرزند، می‌توان حضانت را از او سلب کرد.
در تمامی این موارد، مادر باید مدارک و شواهد کافی برای اثبات ادعاهای خود به دادگاه ارائه دهد تا بتواند حضانت را از پدر سلب کند.
شرایط گرفتن حضانت فرزند از پدر چیست؟
برای اینکه مادر بتواند حضانت فرزند را از پدر بگیرد، ابتدا باید ثابت کند که ادامه حضانت فرزند توسط پدر به ضرر کودک است. بر اساس قانون، شرایط زیر می‌تواند باعث شود که حضانت از پدر سلب و به مادر واگذار شود:
اثبات آسیب جسمانی یا روانی
مادر باید شواهدی ارائه دهد که نشان‌دهنده سوءرفتار یا عدم صلاحیت پدر در نگهداری از فرزند است. این آسیب‌ها می‌تواند شامل ضرب و جرح، بی‌توجهی به سلامت فرزند، یا قرار دادن او در شرایط نامناسب باشد.
گزارش پزشکی قانونی
در صورت وجود بیماری‌های روانی یا جسمانی که پدر را از توانایی نگهداری صحیح از فرزند بازمی‌دارد، مادر می‌تواند با ارائه گزارش پزشکی قانونی، عدم صلاحیت پدر را اثبات کند.
شهادت شهود و مدارک مستند
شهادت همسایگان، اقوام، یا دیگر افرادی که رفتارهای پدر را دیده‌اند، می‌تواند به عنوان مدرک برای اثبات ادعاهای مادر استفاده شود.
سوءاستفاده از فرزند
هر گونه سوءاستفاده پدر از فرزند، چه به لحاظ مالی و چه اخلاقی، می‌تواند دلیل موجهی برای سلب حضانت باشد.
حضانت فرزند دختر
حضانت فرزند دختر تا سن 7 سالگی بر عهده مادر است و پس از آن تا 9 سالگی به پدر سپرده می‌شود. با این حال، در صورت اثبات عدم صلاحیت پدر یا مادر، دادگاه می‌تواند حضانت را به طرف مقابل یا شخص ثالثی بسپارد.
برای مثال، اگر دختر در محیطی ناامن یا تحت فشار روحی زندگی کند، مادر می‌تواند با ارائه شواهد به دادگاه، خواستار تغییر حضانت شود. همچنین، در صورتی که پدر به دلیل بیماری یا مشکلات اخلاقی قادر به تربیت صحیح فرزند نباشد، حضانت ممکن است به مادر بازگردد.
پس از رسیدن دختر به سن 9 سالگی، او از حضانت قانونی خارج می‌شود و تصمیم‌گیری درباره زندگی با پدر یا مادر بر عهده خود اوست. در چنین حالتی، نقش والدین به راهنمایی و حمایت عاطفی تبدیل می‌شود.
حضانت فرزند پسر
برای فرزندان پسر، حضانت تا سن 7 سالگی با مادر است و پس از آن تا سن بلوغ (15 سالگی) حضانت به پدر تعلق دارد. اما همانند دختران، در صورتی که پدر شرایط مناسب برای نگهداری و تربیت فرزند را نداشته باشد، مادر می‌تواند درخواست سلب حضانت کند.
در سن بلوغ، پسران حق انتخاب دارند که با کدام یک از والدین خود زندگی کنند. این انتخاب می‌تواند با توجه به شرایط روحی، اقتصادی و اجتماعی والدین متفاوت باشد. برخی از پسران ممکن است به دلیل مشکلات خانوادگی یا اختلافات شدید والدین، تصمیم به زندگی مستقل بگیرند که این امر نیز باید تحت نظارت و حمایت قانونی صورت گیرد.
نمونه دادخواست سلب حضانت
برای سلب حضانت از پدر، مادر باید دادخواستی به دادگاه تقدیم کند که شامل دلایل و مدارک معتبر برای اثبات عدم صلاحیت پدر است. در زیر، نمونه‌ای از دادخواست سلب حضانت ارائه شده است:
ریاست محترم دادگاه خانواده ……
با سلام؛
احتراما به استحضار می‌رسانم که اینجانب ……………..، فرزند …………….. به شماره شناسنامه ……….. در تاریخ …………….. با آقای ……………. ازدواج نموده و از این ازدواج، فرزند/فرزندان …………….. به دنیا آمده‌اند. پس از صدور حکم طلاق/ تعیین حضانت، حضانت فرزند/ فرزندان به آقای …………….. واگذار شد.
متأسفانه با توجه به اعتیاد/ ضرب و جرح غیر متعارف/ سوءرفتار اخلاقی/ عدم توانایی نگهداری از فرزند، ایشان صلاحیت لازم برای حضانت را ندارند و این موضوع با مستندات و مدارک پزشکی قانونی، شهادت شهود و گزارش‌های معتبر قابل اثبات است.
لذا از دادگاه محترم تقاضا دارم پس از بررسی دلایل و مدارک پیوست، حضانت فرزند/ فرزندان به اینجانب واگذار شود.
با تشکر و احترام
(نام و امضا)
سخن پایانی
سلب حضانت فرزند از پدر، فرایندی پیچیده و حساس است که نیاز به مدارک و شواهد قوی دارد. حضانت فرزند، نه تنها مسئولیت حقوقی والدین، بلکه وظیفه‌ای اخلاقی و عاطفی است. در مواردی که سلامت جسمی یا روانی فرزند در معرض خطر قرار گیرد، مادر می‌تواند با ارائه مدارک قانونی درخواست سلب حضانت کند.
انتخاب بهترین راهکار برای حفظ منافع فرزند و استفاده از مشاوره حقوقی دقیق می‌تواند کمک شایانی به موفقیت در این مسیر پیچیده نماید. اگر در این زمینه نیاز به مشاوره تخصصی دارید، کافیست با کارشناسان ما تماس بگیرید. ما از ابتدا تا انتهای این مسیر پیچیده قانونی همراه شما هستیم.
ضمنا ما برای راحتی و آسایش شما امکان مشاوره غیرحضوری و آنلاین را فراهم کرده ایم با کلیک روی دکمه ی زیر میتوانید وقت مشاوره خ.د را رزرو کنید:
